Rond
Achter het station van Den Bosch ligt het Mercatorplein. Ik kom er maandelijks, voor een proef op de som. Languit ga ik op het plein liggen, druk mijn wang tegen de grond. Ik kijk een tijdje, glimlach, sta weer op. Opgewekt fiets ik dan naar huis: elke keer stel ik gerustgesteld vast dat de aarde een lichte kromming heeft. Zij is rond. Ook Mercator, de grote geograaf die begin zestiende eeuw in Den Bosch op school zat, wist dat. Toch blijven er twijfelaars. Zelfs in 2014. Zo gelooft Omroep Brabant dat de wereld plat is. En wat verdient een tweedimensionale wereld? Plat nieuws.
Ik ben Brabander tot in mijn galblaas, maar ook journalist en columnist. Daarom volg ik Omroep Brabant, op Twitter en website. Ik lees hun nieuwsberichten. Steeds vaker druppel ik daarna mijn ogen. Met het afwasmiddel Dreft, dat sterk ontvet. Geen luxe, want vrijwel dagelijks brengt Omroep Brabant berichten die in reuzeligheid niet onderdoen voor het buikspek van een varken.
Anus
Zo achtte de zender het zinvol om eind juni foto’s van de opengereten anus [sic] van de mishandelde kater Darcy te Oosterhout te plaatsen. De kop boven de abjecte foto’s was: “Hopelijk worden de daders snel gepakt.” Ook ik hoop dat de betrokken redacteuren niet voortvluchtig zijn, maar inmiddels met een schorsing thuis zitten.
In dezelfde week had Omroep Brabant nog tweemaal brekend nieuws. De eerste keer letterlijk: een doormidden gereden chihuahua in Vinkel. Maar de klapper was ‘Katje Bentley doodgeschopt door dierenbeul.’ Dat was in Moergestel, waar de zender veel rouwbeklag optekende. Maar is dat nieuws? Wie z’n katje in de Brabantse binnenlanden Bentley noemt, roept blinde afgunst op. Noem hem dan Dafje. Dat herkennen we. Da’s van ons. Da’s Brabant.
Achter de studio in Son is langzaamaan een indrukwekkend dierenkerkhof ontstaan. Het laatste zerkje is van Cheyenne uit Mariaheide. Arm, arm beest! Op zondag 27 juli jl zou deze dwergkanarie in een live-uitzending van Omroep Brabant het Nederlands record achteruitzingen gaan verbreken. Toen hij voor de 116e keer het lied ‘Skippybal' van Frans Bauer inzette, stuiterde hij van zijn stokje. Hartstilstand. De Dierenbescherming laat een onderzoek instellen.
Doucheputje
Toch kun je beter achteruitzingen dan achteruitboeren. Media zien hun inkomsten tanen en het publieksbereik afkalven. “Help!”, hoor je op redacties. Ook Omroep Brabant voelt zich steeds meer een kat in het nauw – niet alleen Darcy in Oosterhout heeft het taai. De dreiging blijft dat zij moet integreren met landelijke zenders; de subsidie en reclame-inkomsten lopen terug; de concurrentie met lokale omroepen – die met name groeien dankzij gemeentelijke fusies – neemt toe. Wat doe je dan in wanhoop? Je schrapt alle hinderlijke criteria voor nieuwsselectie. Motto: alle nieuws is welkom, mits het emotie oproept. Zo scannen de redacteuren van Omroep Brabant de werkelijkheid bovenmatig op criminaliteit, sport verkeersongevallen, seks, drugs, pedofilie, brand en kinder-, dieren- en artiestenleed. Ooit was die doucheputjesformule voorbehouden aan Engelse tabloids. Maar de laatste jaren heeft de yellow press een roodwit geblokte verwant in Nederland.
Exemplarisch voor de formule van Omroep Brabant: onder de kop “Oeh lala!” meldde zij dat je op de gemeentelijke website Virtueel Helmond met enige behendigheid onder de rokjes van avatars kunt gluren. Ander fijnzinnig nieuws: “Johan Vlemmix wordt kutkunstenaar”, “Push-up bh's vinden gretig aftrek in Brabant” en “Brabantse studenten ontketenen rage met piemels tekenen op NRC.”
Neus
Maar laat ik ook getuige à decharge zijn. Want weinig media hebben zo’n neus voor wat wat er werkelijk toe doet. Illustratief zijn de talloze berichten van Omroep Brabant over Roy Donders, Frans Bauer en Sylvie Meis. Laatste nieuws op Omroep Brabant over de ex van Rafael van der Vaart: “Ik neem soms een ijsje en dan eet ik zelfs het horentje op.” Het mooie is: dankzij Google Translate hoeven de inwoners van Gaza, Syrië en Oekraïne zulk essentieel nieuws niet te missen. Even een terzijde: Omroep Brabant ontvangt jaarlijks zo’n 17 miljoen euro subsidie van de provincie.
Hapt u naar lucht? U bent niet de enige. Ik weet dat sinds een klokkenluider bij Omroep Brabant me enkele facturen toespeelde. Ze zijn van een Eindhovense groothandel in medische gassen. Uit de nota’s blijkt dat zij Omroep Brabant afgelopen jaar 71 cilinders zuurstof inclusief maskers hebben geleverd, waarvan 58 als spoedbestelling. Je moet toch iets als werkgever wanneer je nieuwsjagers zich om de haverklap bewusteloos onder hun bureau hijgen.
Wilt u liever huilen? Dat kan ook. Omroep Brabant schuift dagelijks liefdevol een doos Kleenex de provincie in, maar zonder haar inkomsten uit het oog te verliezen. Ook rond het drama met Malaysian Airlines. Nog geen etmaal na de ramp liet de omroep op haar webpagina over de MH17 doodleuk een advertentie zien. Voor ‘War Thunder’. Dat is een computerspel waarmee je vliegtuigen uit de lucht moet zien te knallen. Fasten your eye lids, want ze willen zich sluiten in ongeloof.
Muisclicks
De rauwelijkheid van Omroep Brabant hangt samen met het IF-beleid. IF staat voor Internet First. Oftewel: je kiepert eerst iets op internet, dan pas op radio en tv. De vuistregels zijn: trek aandacht, wees snel, check niet tot je een ons-kent-ons weegt, publiceer ook geruchten en zorg voor follow ups al zeg je 34 keer vrijwel hetzelfde. Het enige dat telt zijn de muisclicks, stelt de directie. Zo leidt IF tot ondermaatse journalistiek. Mijn wens voor dit beleid? Ik verwijs naar een hitje van Trini Lopez uit 1963: ‘IF I had a hammer.’
Een gewetensvraag: heb ik een hekel aan Omroep Brabant? Nee. Ik ben ermee opgegroeid en ken er verschillende aardige mensen. Bovendien geloof ik in regionale media. Maar ik kom in opstand als je willens en wetens de ondergrenzen in journalistiek, ethiek en smaak aan je laars lapt. Dan maak je van jezelf een gootsteenontstopper. Credo: waar Fifax aarzelt, gaat Omroep Brabant verder.
Hamvraag: gaat de zender haar journalistieke peil de komende jaren verbeteren? Ik heb twijfels. Op internet raadpleegde ik het Actueel Hoogtebestand Nederland. Ik tikte de postcode van Omroep Brabant in: 5692 EL in Son. Volgens de database van het AHN ligt het omroeppand 15,9 meter boven ANP. Maar er stond een rood sterretje bij, dat naar een voetnoot verwees. Die luidde: “Waarschuwing: wij kunnen de juistheid van het peil niet garanderen. Genoemde locatie is aan continue verzakking onderhevig.”
Hoe diep onze provinciezender nog gaat zakken, is niet alleen voor geologen interessant. Ook voor Brabanders die snakken naar een omroep met voldoende journalistiek gezag en geloofwaardigheid. Als Omroep Brabant dat werkelijk wordt, beleg ik een feestje voor al haar medewerkers. Op het Mercatorplein. Tot we dronken op de stoep liggen, onze ogen de horizon zoeken en zelfs hoofdredacteur Henk Lemckert mompelend erkent : “Ja, hij is rond.”
________________________________
Column uitgesproken tijdens de Talkshow van Theaterfestival Boulevard o.l.v. NOS-verslaggever Martijn van der Zande. Datum: zaterdag 9 augustus. Deze column is op persoonlijke titel, niet onder de vlag van het stadschroniqueurschap.