Neus

Elke markante stad past in een flesje. Volgens kenners volstaan slechts enkele druppels Eau de Cologne of een wolkje van de parfums New York Nights en Venezia om je urenlang op die begeerde plek te wanen. Het Britse parfumhuis Gallivant heeft zelfs twaalf steden in fraaie flesjes gestopt, waaronder Tokyo, Istanbul en Amsterdam. Duurzaam reizen: de wereld rond in tachtig snufjes.

Valt er ook een parfum van Den Bosch samen te stellen? In die vraag zitten vele ramen. Laten we ze openzetten, om te achterhalen waar de hoofdstad van Brabant naar ruikt. Naar lieve vrede, halve beloftes, een kantelend dienblad vol bier? Naar goede moed, verregende confetti, geduldig papier?

Tijd voor onderzoek. Na een week flink snuiven – in de klassieke zin van het woord – zie ik een markt voor drie parfumlijnen. De eerste roept het verdwenen Den Bosch op. Onmisbare bestanddelen: het zware bouquet dat koffie- en cacaobranderij De Gruyter aan de Orthenstraat verspreidde, de zoetige boerburgerbraaksellucht van mengvoederfabriek Koudijs, de zinneprikkelende geur van frisse lakens bij wasserij De Spuistroom in de Uilenburg en de weeïge slachthuisgeur aan de Zuid-Willemsvaart. Wie z'n neus de kost geeft, zal ook wierook bespeuren. Niet minder melancholie wekken de vettige walmen van de Erwtenman, Kom d'r in, Herman van der Wielen en andere opgedoekte cafetaria's.

De tweede parfumlijn staat voor eigentijds Den Bosch. Een internationaal geurtje, dankzij de dampen van Afghaanse, Irakese, Surinaamse en Armeense restaurants en de moederlandluchtjes uit opengeritste koffers van expats en buitenlandse studenten die Den Bosch Datastad omhelzen. Subtiel zijn de vluchtige hinten van lef en vooruitstrevendheid. Verder ruikt het hedendaagse stadsparfum naar kruit en geblakerde voordeuren. Maar liefst vier aanslagen turfde Den Bosch in 2022. Bij één ontploffing op de Maaspoort ontstond zelfs een vergisgeur: er werd een ‘verkeerde’ voordeur opgeblazen – waar is het oude, eerzame vakmanschap gebleven? Ook zweemt het moderne 073-parfum naar anijs. Fles Pernod bij de buren aan diggelen? Zou kunnen, maar een drugslab is anno 2023 waarschijnlijker.

Voor de derde parfumlijn denk ik aan een mix van nummer 1 en 2, een bedwelmende melange van weemoed en modernisme. Dit is immers een stad van tweehartigheid. Elke dag opnieuw viert deze stad 31 december en bevriest zij in de twaalfde klokslag: Den Bosch is voor eeuwig zowel oud als nieuw. Die dubbelkantigheid van de stad herken je in het derde parfum, waarin de geur van versgebakken Frou Frou uit de vroegere Verkadefabriek vlot samengaat met die van een glutenvrije donut met Witte Geit. Naam van parfum 3: Ambivalencia. Klinkt vaag, maar vooral zuidelijk, vrolijk en voor elke uitleg vatbaar. Oftewel: Den Bosch, in één snuif herkenbaar.

_________

Publicatie in Brabants Dagblad: 5 april 2023