Gulden snede [1]

Architecten, schilders en fotografen lusten wel pap van de gulden snede. Met een gouden lepel, want deze opmerkelijke wiskundige verhouding drukt harmonie, evenwicht en volmaaktheid uit. Voor de leergierige lezer: het staat voor de verhouding 5:8 tussen twee delen. Of nog preciezer: voor 1 staat tot 1,61803. De hemelse verdeling, jubelden ze al in de oudheid.

Even een gedachteoefening. Opdracht: kijk omhoog. U ziet noch dat verschrompelde ballonnetje van die verjaardag in april, noch de spin die ochtendgymnastiek doet. In gedachten ziet u wel het indrukwekkende koepelgewelf van de Sixtijnse Kapel in Rome. Op een van de plafondschilderingen van Michelangelo zweven God en Adam. Ze strekken een arm uit naar elkaar. Sinds 1483 zien miljoenen kapelbezoekers hoe de twee wijsvingers elkaar bijna raken. Zonder zakrekenmachientje wist Michelangelo op welk stukje van de koepel de net-niet-vingeraanraking het meest dramatisch uit de verf zou komen. Precies, het plekje dat voldoet aan de wet van de gulden snede.

Meer verrukkelijks volgens deze vuistregel: de Mona Lisa van Da Vinci, het ontwerp van het Parthenon in Athene, veel kathedralen en pleinen – waaronder de Parade – en de logo's van Apple, Audi en Chanel. Volgens wetenschappers is de gulden snede zelfs een wetmatigheid in de natuur. Zij drukt zich uit in hartslagpatronen, de onderlinge verhouding van vingerkootjes, de rangschikking van bladeren en de spiraalvorm van schelpen.

Toeval? Dat bestaat niet in Den Bosch, stad van mystiek en mirakels. Sterker nog: het is gerechtvaardigd om te vermoeden dat Den Bosch zelf een uitdrukking van de gulden snede is. Neem de schaal van 073: een weldaad. Dorpse overzichtelijkheid, stadse allure. Niet te groot, niet te klein. Ook in sociale zin heeft Den Bosch een plezierige maat. De lijnen zijn kort, de ontmoetingen talrijk. Met een voetnoot. Want de eerlijkheid verplicht te zeggen dat Bosschenaren van huis uit weinig op hebben met maatvoering. De zestiende-eeuwse stadschroniqueur Molius verzuchtte al dat onmatigheid een uitsproken Bossche eigenschap is. Dat is nooit veranderd. Onverkort houden Bosschenaren van veul, grôôt en hard. In gebektheid, in feestlust en in drank- en eetzucht, wat ze – heel deftig –Bourgondisch genieten noemen.

Nee, dit is geen stad van afgemetenheid, in geestdrift noch gastvrijheid. Den Bosch is de stad van het vieren, bij voorkeur van teugels, maar vooral van leven en liefde. Herkennen alleen de 157.500 inwoners de gulden snede in Den Bosch? Nee, het valt ook anderen op. Met jaarlijks 2,3 miljoen dagbezoekers en toeristen staat Den Bosch na Amsterdam, Den Haag, Utrecht en Rotterdam in de top vijf van meest bezochte Nederlandse steden. [wordt vervolgd] 

___

Publicatie Brabants Dagblad: 19 oktober 2022. Deel 2 verschijnt op 2 november.