Anastasiia [1]
Een oorlog stond niet op haar vaders verlanglijstje, wist Anastasiia. Maar op donderdag 24 februari 2022 kreeg hij er toch een. Cadeautje van Russische makelij, zonder bonnetje, ruilen niet mogelijk. Op de dag dat haar vader zesendertig werd, gedroeg Poetin zich als partycrasher. Onuitgenodigd, boertig, misdragend. Terwijl het luchtalarm in Kyiv het Oekraïense Lang zal-ie leven overstemde, besefte Anastasiia dat 24 februari voor altijd de dag van de zwarte slingers zou zijn. In de consternatie van de kersverse oorlog vergat ze bijna haar eigen cadeautje te geven. Ze had het zelf in elkaar geknutseld: een filmpje van zorgeloze gezinstaferelen. Vrolijk en warm, met heimwee naar rewind.
Vier dagen later stond Anastasiiaa op het station van Kyiv, met een koffertje en een kaartje enkele reis Onbestemdheid, tweede klas. Er waren tranen, bezweringen, omhelzingen. Anastasiia's moeder gaf haar dochter twee oorbellen. Stille boodschap: ik hoor je, waar je ook bent. Want zelf zou ze in Kiev moeten achterblijven, net als haar man. Beiden zijn adviseurs van de regering.
Toen stapte Anastiasiia in het treinstel. Elf jaar, enig kind. Gelukkig boden twee reisgenoten troost: haar opa en oma uit Irpin, een belegerde voorstad van Kyiv. Enkele nachten hadden ze in de kelder van hun appartementencomplex doorgebracht, maar de regen van Russische raketten bleef aanhouden. Na onheilspellende berichten over de kerncentrale in Tsjernobyl – hemelsbreed honderd kilometer noordelijker – hadden ze de knoop doorgehakt: let's go west.
De treinreis van Kyiv naar Lviv was uitputtend geweest. Haringen in tonnen, tweemaal had Anastasiia de angst dat ze zou stikken. Nog westelijker voerde de reis. Naar Polen, waar het drietal zich met vijf dierbaren verenigde: Anastasia's 31-jarige tante Kseniia, haar twee Oekraïense oelekepoelekes – de eenjarige Matvii en zijn driejarige broertje Lev – en Kseniia's moeder. Enkele dagen later zou Anastasiia op een lange busrit bus naar Berlijn haar twaalfde verjaardag vieren. Met twee onvoorziene cadeaus: cake en een coronabesmetting.
De vluchtweg van 2.104 kilometer, die uiteindelijk via Amsterdam en Utrecht voerde, herinnert ze zich vrijwel volledig. Of preciezer: van a tot y, want de z ligt nogal gevoelig. Gelukkig kan Anastasiia weer ademhalen. Sinds begin maart woont ze in Den Bosch. Hoeveel engelbewaarders met kogelwerende vesten haar naar de plezierigste stad van Nederland hebben gegidst, zal altijd een mysterie blijven. Een terzijde: is het toeval dat de aartsengel Gabriël sinds 1997 de vlag van Kyiv siert? Nuchter feit bljft dat Anastasiia's scherpzinnige tante Kseniia halverwege de tocht een aanbod op een website voor Oekraiënse vluchtelingen zag staan: een appartement in de Van Berckelstraat in Den Bosch. Eigenaar? Paul Kagie, fractievoorzitter van Leefbaar 's-Hertogenbosch, een partijnaam waarin gastvrijheid klinkt voor wie in een onleefbare wereld is beland.
______
Publicatie Brabants Dagblad: 11 mei 2022. Dit is deel 1 van een tweeluik. Deel 2 verschijnt woensdag 18 mei. Noot: ik volg de Oekraïense spelling van plaatsnamen – dus geen Kiev maar Kyiv.