Afgehaakt Nederland [2]

‘Inhaken!’ is een kreet die vreugde aankondigt. Muziek, lallen, liters lauw bier en deinen. Volgens taalkundigen behoort ‘inhaken’ zelfs tot de top 50 van Eerste Woordjes die een Bosschenaar kan zeggen. Het staat voor meedoen, erbij horen. Maar die vrolijkheid ervaart niet iedereen, leert de recente ‘Atlas van Afgehaakt Nederland’. Het aantal ongeziene, bozige en mismoedige burgers groeit. Zij keren de gevestigde orde, die zich redt dankzij hoge opleiding, goed werk en/of eigen vermogen, de rug toe. Dat is vaak wederzijds, lijkt de bittere conclusie.

Volgens de samenstellers van de Atlas – Josse de Voogd en Rene Cuperus – zijn er twee soorten afhakers: thuisblijvers en stemmers op ‘buitenstaanderspartijen’. Dat zijn PVV, PVV, Forum voor Democratie, SP, Partij voor de Dieren, DENK en 50Plus. Opmerking: omdat het onderzoek al vóór 2021 begon, ontbreken JA21, BBB en BIJ1, partijen die eveneens onvrede als brandstof gebruiken.

Hoe hangt de vlag erbij in Bossche wijken, buurten en dorpskernen? In sommige halfstok of aan flarden, leren de Tweede Kamerverkiezingen 2021. Van de 57 stembureaus in de gemeente telde de Wederkomstkerk – op de grens van Aawijk-Zuid en Graafsewijk – de meeste afhakers: 58,5% kwam niet stemmen. Van de wijkbewoners die wel een hokje rood kleurden, stemde 59,9% op een protestpartij. Vijf andere buurten waar kiezers zich sterk tegen de gevestigde orde keerden: Hambaken (57,2%), Donken, Reit en Haren (52,3) en Kruiskamp (50,5%). Het zijn buurten met slechts 42% tot 64% opkomst. Percentage voor heel Den Bosch: 79%. Relatief veel proteststemmers leven in Aawijk-Zuid (rond het scholeneiland, 44,7%), Orthen-Links (42,2%), West, Deuteren, De Slagen en ’t Ven in Rosmalen (42%) en Aawijk-Noord (40,4).

Het gros van de afhakers omarmt de PVV. Op 12 van de 57 stembureaus in de gemeente 's-Hertogenbosch werd Wilders winnaar, in Aawijk-Zuid/Graafsewijk met zelfs 28,9%. Toch zijn proteststemmers niet één pot gal. Zij delen dezelfde stemhokjes, maar buiten wacht de culturele kloof. Overbruggingsleed kent vooral West/De Kruiskamp, waar 1.085 PVV- en 737 DENK-kiezers leefruimte delen. Dezelfde sociale frictie geldt voor de Hambaken: 343 stemmen voor PVV, 210 voor DENK.

Andere protestpartijen? De uil van Forum heeft vooral nestkasten op Noord (9,5%), SP kleurt het roodst op de Donken, Haren, Reit, Maaspoort-Oost en Nuland (11,5%). Partij voor de Dieren leunt met 8 à 9% sterk op het Veemarktkwartier [sic], ’t Zand, de binnenstad en Muntel. Nog een wonderlijk verschijnsel: 10,2% van alle stemmen is bij volmacht uitgebracht, maar in afhakerswijken is dat 14 à 15%. Intrigerend is het hoge percentage volmachtstemmen op BBS De Hambaken: 21%. Andere waarnemingen: de minste proteststemmers vind je in ’t Zand (8,5%), Paleiskwartier (14%), Molenhoek Rosmalen (14,8), Groote Wielen (17%), Maliskamp en Stadskantoor (18,6). De opkomst is hier hoog, het leven zonniger dan elders.

Conclusie: Den Bosch is de stad van tralala, maar niet iedereen kan inhaken – laat staan even vlot. Gelukkig doet hoop leven. De harde kern van de Feestpartij (73 stemmen) woont met respectievelijk vier en vijf stemmen op de Haren en de Hambaken.

__________

Publicatie in Brabants Dagblad: 2 februari 2022. Deel 1 van 'Afgehaakt Nederland' vind je hier: http://www.bosschekroniek.nl/kronieken-columns/2022/01/26/afgehaakt-nederland-1