Motus Mori

We bewaren van alles. Vakantiekiekjes, sleutels van allang vergeten deuren en ons evenwicht. Ook de samenleving bewaart. Dit is een land vol musea, depots en archieven. In beginsel valt alles te conserveren: gereedschap, botjes van de Tyrannosaurus Rex, liefdesbrieven en tuinkabouters. Zelfs de wapens waarmee Willem van Oranje en Pim Fortuyn zijn vermoord, zijn erfgoed.

Sinds 2018 is een nieuw archief aan het ontstaan: Motus Mori, Latijn voor uitstervende beweging. Grondlegger is de Tilburgse choreografe Katja Heitmann, die mensen uitnodigt om hun dagelijkse bewegingen te doneren. Ze kwam op het idee nadat ze in een Duits woonzorgcentrum de bewegingen van ouderen had onderzocht. Vlak daarvoor was haar vader overleden. Alles van hem is nu weg, dacht Katja in de trein terug naar Brabant. Kan ik me nog voor de geest halen hoe hij bewoog? Zo ontstond Museum Motus Mori.

Al negenhonderd mensen in Düsseldorf, Maastricht, Utrecht, Tilburg en Den Bosch hebben bewegingsinterviews gegeven. Aan een danser laten ze zien hoe ze lopen, zitten, slapen. Ook hun mimiek en karakteristieke bewegingen – van tics tot handgebaren – komen aan bod. Tien dansers vormen het levende archief: zij maken zich alle gedoneerde bewegingen eigen, wat veel oefening en onderhoud vergt. Zo leven bewegingen verder in een ander, jong lichaam.

Als geheugensteuntjes dienen vierkante lappen zeil, waarop de notities van elk interview staan. Naam, leeftijd en karakteristieke bewegingen, inclusief tekeningetjes. Tijdens Theaterfestival Boulevard, dat tot zondag duurt, zijn alle aantekenvellen – ook die van tweehonderd Bosschenaren – uitgestald op de vloeren van het oude Expeditieknooppunt aan de Parallelweg. Bovendien stellen tien dansers bewegingsmateriaal tentoon.

De vloerexpositie op zich is al een feest. Kijk, daar ligt Laila [72], die zich schaamt voor haar vingers en ze het liefst wegmoffelt. Even verderop wacht Marieke [68], die een beroerte had. Ksenia [23] omhelst graag bomen. En Dmitry [30 blijkt altijd met zijn rug naar zijn vriendin te slapen – hij ademt met windkracht acht. Mel (80) van de Zusters van Liefde uit Tilburg houdt van de innerlijke blik, “omdat ik weet dat God daar ergens is.” Willem (62) ontwikkelde het Elfenhuppeltje en de Trage Trollentred om zijn al te ernstige zoon uit de plooi te krijgen. En Coralie (43) uit Barten-Noord is de koningin van de wenkbrauwtaal. Haar fronsen zeggen meer dan duizend woorden. Verder slapen nogal wat geïnterviewden lepeltje-lepeltje. Maar er zijn ook eenzame besteklades.

Afgelopen week is het archief uitgebreid, vooral met donaties van minder reguliere festivalbezoekers. De dansers interviewden daklozen van het Inloopschip; stadsgenoten met Alzheimer, invaliditeit en gekmakend eczeem; mensen in armoede en een statenloze vluchteling. Motus Mori, voor wie niet onbewogen wil leven. Kortom: voor Bosschenaren. 

_____________________

Publicatie Brabants Dagblad: 18 augustus 2021.