Sanoune [2]

Volgens booking.com telt het Italiaanse eilandje Lampedusa maar liefst negenendertig hotels. Even uitwaaien, lekker bijkomen. Sommige vakantiegangers hebben zelfs uitzicht over zee. Wie in april 2011 vanaf zijn balkon keek, zag mogelijk in de verte een bootje naderen. Dichterbij, nog dichterbij. Die jongen linksachter, dat is Sanoune uit Benin in West-Afrika. Hij lijkt een knaloranje shirt te dragen. Zijn vroegtijdige liefdesverklaring aan Nederland? Ten dele, maar bovenal een reddingsvest. Of het hem ook werkelijk gaat redden, is nog de vraag.

Want een zee van papier wacht op hem. De negentienjarige Sanoune, die ouderloos is, belandt uiteindelijk in Ter Apel. Maar zijn aanvraag voor een verblijfsvergunning sneuvelt. Sinds 2014 woont hij in de Bossche noodopvang voor uitgeprocedeerde vluchtelingen. Inmiddels spreekt hij goed Nederlands, heeft een sociaal netwerk in de stad, is intelligent en wil werken. Maar dat mag niet. Moeizaam probeert Sanoune zich met zijn lot te verzoenen. In overleg met de Dienst Terugkeer en Vertrek van de IND heeft hij besloten naar Benin terug te gaan. Toch lukt dat niet. Benin laat hem niet toe. Reden: zijn geboorteakte ontbreekt. Die is zoekgeraakt in de gemeentelijke administratie van de stad Djougou of nooit opgesteld.

Kent u Kafka? Begin vorige eeuw schreef hij onheilspellende verhalen over vervreemding. Terugkerend thema: de bureaucratie schrokt een individu op, laat een papieren boertje en kauwt weer verder. Sanoune herkent het. Hij voelt zich een boekenlegger in een roman van Kafka. Dat is niet vreemd. Negenmaal bezocht hij de ambassade van Benin in Brussel. Vergeefs, uiteindelijk. Zoektochten van ambtenaren in Benin om zijn geboorteregistratie boven water te krijgen, leverden niets op. Wel zijn drie getuigen opgespoord, onder wie een vroegere onderwijzer. Zij hebben schriftelijk verklaard dat ze hem kennen. Sanoune bestaat.

Dat is een lichtpuntje. Nu kunnen ambtenaren in Djougou een geboorteakte opstellen, mits de lokale rechtbank daar toestemming voor geeft. Geen probleem, maar de rechter wil Sanoune eerst zelf zien. In Djougou. En dat is onmogelijk, zonder geboorteakte of paspoort.

Op een tafel in de wijk Boschveld ligt zijn dossier. Het omvat correspondentie met de IND, rechtbanken, de gemeenten Den Bosch en Djougou, de Brusselse ambassade, Vluchtelingenwerk Nederland, Rode Kruis, UNCHR en Unicef. Ook een clementieverzoek uit het Bossche stadhuis zit ertussen. Verder zijn er brieven van steunbetuigers. Terloopse ontdekking: ze blijken in het lettertype Libération – Frans voor bevrijding – te zijn geprint.

Als de papierberg van de statenloze Sanoune blijft groeien, kan hij er ooit een bootje van maken. Maar het zal hem niet kunnen dragen. Wie volgens instanties nooit geboren is, bestaat niet. Die valt buiten elke boot, zelfs eentje van papier-maché.

___________________

Publicatie Brabants Dagblad: 15 juli 2020. Deel 1 van het tweeluik over Sanoune: http://www.bosschekroniek.nl/kronieken-columns/2020/07/01/sanoune Noot aan de lezer: de reactiemogelijkheid zal na herziening van de kronieksite vanaf nazomer 2020 weer in gebruik worden genomen.