Rouw

Over krap twee weken valt het doek voor 2019. Aan minstens 1.697 inwoners van de gemeente ’s-Hertogenbosch zal dat ongemerkt voorbijgaan. Zij stierven dit jaar. Ter vergelijking: in 2018 turfden we 1.784 zielen die ons ontglipten. Op welke deuren de dood tussen vandaag en oudjaarsnacht nog zal kloppen, blijft gissen. Eén zekerheid: het bordje ‘Hier waak ik’ zal niet afschrikken. De dood heeft geen kuiten.

Dat weet ook Ellen Dreezens (40). Haar wieg stond in steenkoolstadje Brunssum. Toen ze vier was, kreeg haar drieëndertigjarige moeder eierstokkanker. De kans op genezing bleek nihil. In het ziekenhuis nam de vrouw een radicaal besluit. Ze wilde Ellen en haar zoontje van elf maanden niet meer zien. Zo hoopte ze het leven te kunnen loslaten. De dood, die zich nooit aan bezoektijden houdt, kwam nog wel langs. Aan haar moeder heeft Ellen geen enkele herinnering. Maar de geest laat zich niet foppen. Je kunt heimwee hebben naar wat je nooit hebt gekend.

Van kinds af was Ellen er heilig van overtuigd dat ook zij op haar drieëndertigste dood zou gaan. Ze schikte zich in dat vooruitzicht. Wel kwadrateerde ze haar levenslust. Ellen reisde, danste en had lief. In één zin samengebald: ‘My my, hey hey, it’s better to burn out than to fade away.’ Neil Young zong het in 1979, haar geboortejaar.

De liefde voerde Ellen naar Den Bosch. Maar toen ze haar drieëndertigste dreigde te overleven, voelde ze lichte teleurstelling. Niet langer was ze de dochter van een tragische moeder, maar een alledaagse sterveling. Zo verbrak het leven de magie van de dood. Ietwat beduusd besloot ze haar vierendertigste verjaardag te vieren. In de gloria. Dat hielp.

Ellen is er niet rouwig om dat ze nog leeft. Integendeel. Ze geeft haar bestaan het rapportcijfer 8. Op de universiteit is ze docent psychologie. Ook heeft ze een praktijk voor begeleiding bij rouw en afscheid. Als verlieskundige weet ze alles over houvast. Troost kun je zelfs aan twee spijkertjes hangen: deze maand is haar scheurblok ‘Dag voor Dag, 100 keer raad bij rouw’ verschenen. Op de velletjes staan kleurige illustraties, bemoedigende teksten, psychologische tips en oefeningen. De belangrijkste les? Afscheid nemen kent geen logica of formule. Rouwen is een zwartgeverfd lunapark binnenstappen, waar je schudt, rolt, struikelt, wordt teruggeworpen of opeens vooruitschiet en een begin van kleur ziet.

Rituelen kunnen helpen, weet Ellen. Zelf verbindt ze overledenen met de natuur. Een regenboog? Haar oma. Een zogeheten Jacobsladder, waarbij de zon vanachter de wolken een stralenkrans tovert? Haar ouders. Een dagpauwoog die voorbijfladdert? Tante Lies.

Afscheid van Ellen, na lang praten in een koffietent. Aan de Dommel staat een reiger. Hij ziet water en tijd voorbijstromen. Dan klapwiekt hij weg. Omhoog, naar minstens 1.697 overleden stadsgenoten.

__________________

Publicatie Brabants Dagblad 18 december 2019.  Noot aan de lezer: de reactiemogelijkheid zal na herziening van de kronieksite vanaf voorjaar 2020 weer in gebruik worden genomen.