Stam [1]

Spoorbomen staan het liefst rechtovereind. Verticaal, in rust. Dan kan het leven ongehinderd aan ze voorbijgaan. Maar als ze beginnen te bewegen, moet je uitkijken. Niet voor niets begint er dan van alles te knipperen en te rinkelen. Een spoorboom die horizontaal gaat, nodigt uit tot waakzaamheid.

Dat geldt ook voor de kolossale platanen aan de Boschveldweg. Ze staan fier tussen het spoor en de wijk ’t Zand. Rechtovereind, vaak van een vogelhuisje voorzien. Maar ProRail ziet de vierendertig spoorbomen tussen Willem Twee en Stationsplein liever horizontaal. Kwestie van zagen.

Intensief treinverkeer – met name goederenvervoer – maakt een trillingswand noodzakelijk, zegt de infrabeheerder. Die wand kan dichter bij het spoor, wat de bomenlaan zou redden. Maar dat kost twee miljoen euro meer. Om die reden heeft ProRail het zuinigste traject uitgedokterd: enkele reis kettingzaag.

Onverteerbaar, vinden zowel de bewoners als de gemeente. Gezonde bomen horen rechtovereind. Zeker in Den Bosch, dat in 2004 tot de Groenste Stad van Nederland werd uitgeroepen. Even terzijde: dat jubelfeit was nog vóór het Fletcher Hotel in Rosmalen en Bisdom Den Bosch illegaal bomen lieten kappen.

Tijd voor een inspectie op de Boschveldweg. Afgelopen zondag, half drie. Enkele buurtbewoners zeulen met een lange ladder. Anderen ontrollen een spandoek. Zeven strekkende meter gebiedende wijs in rode letters: ‘Red de platanen’. Bomen kunnen geen confetti strooien. Wel goudgele bladeren. Er dwarrelt veel bijval.

Op de stoep bespreken groepjes buurtbewoners de laatste verwikkelingen. Naast motregen hangt er onverzettelijkheid in de lucht. Zouden ze bij ProRail een sociaal-geograaf in dienst hebben? Vermoedelijk niet. Die had de directie kunnen vertellen dat ’t Zand een plezierige maar ook dwarse buurt is. Er wonen nogal wat oud-actievoerders, met weinig aanleg voor volgzaamheid. Wel hebben ze een stedelijk netwerk. Platanen vertakken zich, verzet ook.

Terwijl enkele bewoners witte doeken rond de bomen wikkelen, meldt Ana dat de soep klaar is. Een hele buurtpan vol. Ana, die het dossier op haar duimpje kent, voorziet een lange strijd: juridisch tegenspel, een landelijke petitie, campagnes. Met de knoestige bomenverdedigers van Amelisweerd is al contact gelegd.

Hoe oud de platanen aan de Boschveldweg zijn? Een lastige Triviant-vraag. Dik veertig, denkt de een. Zestig vermoedt de ander. Uitkomst biedt bewoonster Loes. Haar moeder, die nu 82 is, groeide op aan de Parallelweg. Als ze naar de Leonardusschool in de Kempenlandstraat liep, kwam ze langs de bomen. Die school is weg. Maar de grammaticaregels die de kinderen leerden, zijn op volgende generaties overgedragen. In ’t Zand weet iedereen hoe je ‘strijden’ derde persoon enkelvoud vervoegt. Vierendertig keer stam plus t.

___________________

Publicatie Brabants Dagblad: 23 oktober 2019. Deel 2 verschijnt op woensdag 6 november. Noot aan de lezer: de reactiemogelijkheid zal na herziening van de kronieksite vanaf januari 2020 weer functioneren. Mailen kan wel: stadskroniek@gmail.com