Gevangenis

Haar wieg stond in Naaldwijk, waar ze opgroeide in een Nederlands-hervormd gezin. Op de takken van haar stamboom zitten vijf dominees. OOk haar vader, hoofd van de lagere school, had preekbevoegdheid.

Aline (73) zou nog vaak verhuizen: Drenthe, Overijssel, Utrecht. Maar de liefde voerde haar naar Den Bosch. Vlakbij het Wilhelminaplein deelt ze een statig huis met man Jelle (80) en een erkende Afghaanse vluchteling. Eerder leefden de Iraanse broers Morty en Milad ruim tweeënhalf jaar onder haar dak. Soms komt een jong Syrisch gezin logeren. In de keukenla van Aline ligt een onaangebroken tube tiensecondenlijm. Haar vertrouwen is nooit geschonden of gebroken.

In de tuinderskassen van het Westland ontdekte Aline de kwetsbaarheid van jonge sla en frambozen. Knak, buts of plet kan het gaan. Dat geldt ook voor mensen, weet de oud-docente verpleegkunde. Vooral in psychosociale zin. Maar ‘Handle with care’ zetten we enkel op exportkistjes fruit. Niet op voorhoofden.

Sinds haar pensionering doet Aline vrijwilligerswerk. Vijf dagen per maand helpt ze in hospice De Duinsche Hoeve in Rosmalen. Met de tijdelijke bewoners voert ze gesprekken, al wil de dood het laatste woord. Op zondagen begeleidt Aline drie kerkdiensten in de Vughtse gevangenis. Elke viering telt maximaal vijftien gedetineerden. Steevast volle bak.

Volgens de kerk opent God alle deuren. Maar niet in Vught. Aline passeert er negen, voordat ze in de sobere gebedsruimte is. Achter een gordijn staan de attributen van de imam, die op vrijdag voorganger is. Elke zondag deelt Aline een ander liturgieboekje uit. Een dubbelzijdig A4’tje met gebeden, liedteksten en een opbeurende illustratie. ‘U bent welkom in dit huis’, zingen de gedetineerden gastvrij.

Ook lezen ze eigen teksten voor, steken kaarsjes aan of begeleiden op gitaar en piano. Wie gaat zitten smoezen, krijgt een waarschuwing. Amok heeft Aline nog nooit beleefd. Wel kan het weekthema lichte onrust veroorzaken. Een klassieker: Moederdag. Niet minder taai is Kerstmis.

Soms herkent Aline een gedetineerde uit de media. Maar Holleeder heeft ze op zondag nog nooit gezien. De Heilige Schrift is ook geen vluchtliteratuur. In de bijbel staat het woord gevangene vierenzestig keer. Vrijheid maar vijfentwintig.

Na afloop is er een half uur koffie of thee met koekje. Geen lange vingers, wel vanillebiscuitjes. Achter alle stoerdoenerij ziet Aline vaak eenzaamheid of haastig weggeveegde tranen. Ze troost met haar oren en ogen. Aanraken doet ze amper: Aline is nooit bang, wel alert. Bij terugkeer naar hun cel geeft ze kerkdienstgangers een roos mee. Sommigen hebben een grote vaas vol ongeduld.

Of Aline de gevangenis ooit voorgoed de rug toekeert? Van de sociale en morele plicht om anderen te helpen, zal ze zichzelf nooit vrijspreken. Ze heeft levenslang, maar zelfverkozen.

_____________________________

Publicatie in Brabants Dagblad: 25 september 2019. Noot aan de lezer: de reactiemogelijkheid zal na herziening van de kronieksite vanaf de herfst weer functioneren.