Slaapzand

Zondag, rond 17.00 uur. Aan de kade in Engelen ligt een leeg schip. Het is de ‘Dreamboat’ uit Wallonië. Heeft vrachtschipper Vincent Walraeve slaapzand gelost? Zijn ruim gaapt.

Geeuwzucht en Engelen gaan samen. Het dorp is een uitnodigend bed met een deken van groen – weilanden en dijken – en een blauwe bies van water. Die witte stipjes op de deken? Golfballetjes.

In 2015 viert het Diezedorp dat het 1200 jaar bestaat. Maar zal Engelen tijdig uit haar winterslaap ontwaken? Tijd voor een inspectie op de fiets tussen de A59, dorpskom en de kastelen van Haverleij.

Bij gemeenschaps- en cultuurhuis De Engelenburcht is het muisstil. Stickers van twee bewakingsbedrijven waarschuwen dat zij een oogje in het zeil houden. Terecht: rust is kostbaar. Maar het gaat kolken en bruisen in het dorp. In maart is er bingo, rikken, een concert van harmonie Glorieux en draaitafeldisco met bitterballen.

Verder. Langs het gemeentelijk hulpsecretariaat dat wekelijks zo’n 45 bezoekers krijgt, cafetaria D’n Dijk, het hertenkampje en de enige twee winkels – Supermarkt Plus en snuisterijenpaleisje Bijzaak 24. Wat opvalt in de straten, is de afwezigheid van confetti. Voor het eerst in 58 jaar heeft Terpersdurp geen prins en carnavalsoptocht beleefd. Te weinig animo.

Al eerder verdwenen de steenfabriekjes, het klooster met kostschool voor meisjes van ‘goeden huize’ en fietsenwinkel Niterink. Weg zijn ook kapper Koenraat, blindenwerkplaats BliZo en de leeggedruppelde cafés De Engel en ’t Brouwertje.

Na de annexatie in 1971 groeide Engelen. Er kwamen villawijkjes, keurige tweekappers en pronte burchten. Een enclave van braafheid, waar het vroegtijdig buitenzetten van de gft-bak een ernstig vergrijp is. Zo is Engelen het Doornroosje der dorpen. Mooi, maar nogal slaperig.

Toch schrok het regelmatig wakker. Duizenden soldaten leverden hier slag in 1587. Ook ziektes, overstromingen van Maas en Dieze en de Tweede Wereldoorlog brachten leed. Het dieptepunt: de vergissing van oktober ’44. Geallieerden zagen een groep terugkerende dorpelingen voor verklede Duitsers aan. In het granaatvuur vielen achttien doden.

Eeuwige slaap beleven ook twee vliegeniers van de R.A.F., oud-raadslid Louis Neefs en zo'n 300 anderen op het kerkhofje bij de ingang van het dorp. Rechtsachter op de begraafplaats knielt bezoeker Piet bij de zerken van zoon Ko en kleindochter Anne. Dagelijks werkje: een kaars aansteken. Het vlammetje hapert. Maar Piet houdt vol. Engelengeduld in de schemer. Hij wint.

Gelukkig maar: duisternis zegevierde te lang in Engelen. Het was het laatste dorp van Brabant dat electriciteit kreeg – in mei 1948. Op 12 en 13 september zullen vooral kampvuren het gebied verlichten. Honderden acteurs gaan de Slag om Engelen naspelen. Nog altijd nietsvermoedend zijn de 2.900 bewoners van Slot Haverleij en de zeven kastelen. Tussendoorvraagje: dekt de inboedelverzekering ook belegering?

Bij kasteel Velderwoude trotseren Elly en zoon Edwin vooral de kou. In de zondagavondschemer laten ze hun hondjes uit. In 2001 waren ze de eerste bewoners van de Haverleij. Nooit spijt van gehad, zegt Elly. Rust, ruimte. Heerlijk slapen hier.

Afgelopen maandagochtend, Engelen ontwaakt. De 5.828 inwoners hebben kunnen dromen over kloeke ridders, herrezen doden en golfballetjes die in één slag raak zijn. De kade ligt er leeg bij. De ‘Dreamboat’ is weg. Nieuw slaapzand halen. Vanavond lossen.

________________________________

Publicatie in Brabants Dagblad: 25 februari 2015. Tgv 1200 jaar dorpskernen [Engelen, Orthen, Rosmalen en Empel] verschijnen er in 2015 nog drie kronieken in BD en online – over elke dorpskern een.