Vogelverschrikker

Binnen de gemeentegrenzen van Den Bosch groeien circa 740 inheemse plantensoorten. Een van de oudste is armoede. Hûh, is dat een plant? Ja, zo gedraagt ze zich wel. Armoede wortelt vlot op Brabants zand. Zonlicht mijdt ze. Het liefst zoekt ze de schaduw op. Daar groeit armoe als kool, in stilte. Tot de plantenfamilie van de Pauperas behoren ook bitterkruid, grauwe erwt en zuring.

Volgens meest recente cijfers hebben 7190 Bossche huishoudens een akelig laag inkomen. Hun armoede krijg je niet weggeschoffeld. Onkruid wel, leert Voedseltuin Villanueva. Aan de Vlijmenseweg, tussen het Jeroen Bosch Ziekenhuis en het Regionaal Woonwagencentrum, wacht een omgeploegde paardenwei van 8000 vierkante meter op spades en mest. De grond is van de gemeente, die het terrein voor een appel en een ei – tweehonderd euro per jaar – beschikbaar stelt. Vrijwilligers gaan er groenten en fruit verbouwen. Alle oogst is voor Voedselbank Den Bosch en omstreken.

Afgelopen zaterdag. Op het drassige feestveld aan de Vlijmenseweg drommen honderd belangstellenden rond een jonge walnotenboom. Met een dansje stampen wethouder Huib van Olden en scholiere Dominique (15) de aarde aan. Applaus! Openingsdrankjes en hapjes gaan rond. Er klinkt hoera voor het City Change Center (CCC), dat talloze partijen uit stad en regio bij elkaar wist te harken.

Villanueva dankt zijn zuidvruchtennaam aan Dominique, die de voedseltuin bedacht. Het is haar Spaanse achternaam. Mazzel: voor hetzelfde geld aten arme Bosschenaren voortaan bietjes uit Voedseltuin Netten, Trum of Van Zoggel. Smaakt toch anders.

Ah, foto! De wethouder-met-peultjesgroene-das en de trotse bedenkster poseren in een veld met tweeduizend stronken prei. Ook voorzitter Ellen Pauel, het opgestapte raadslid van de SP, gaat op de foto. Het ontbreken van een veld tomaten lijkt haar allerminst te deren.

In de partytent zit voedseltechnoloog Ton (65) aan een glaasje. Samen met Ed is hij tuincoördinator. Al vanaf de zomer zijn ze in touw. Vandaag oogsten ze lof. Eerder sla, volgende week prei en andijvie. Studenten van de Hogere Agrarische School [HAS] helpen met het opstellen van de teeltschema’s. Wat armlastig Den Bosch zoal op zijn bord kan verwachten? Kool, courgette, bonen, komkommer, peultjes en klein fruit. Maar ook schorseneren, pastinaak, meiraap en andere eetbare poëzie. Bovendien staat er een ‘hotel’ voor achthonderddduizend bijen op het land. Met honing kun je geldgebrek verzoeten.

Zes vrijwilligers zijn afkomstig van werkontwikkelbedrijf Weener XL en Exodus, hulporganisatie voor ex-gedetineerden. Maar ook particulieren rollen hun mouwen op. Een van hen is Riet (65), oud-psychologisch medewerkster van de GGD. Een statige dame, type prinsessenboon. Zij woont in het Paleiskwartier, maar voor armoedebestrijding knielt ze graag in een bed radijsjes. Wel zou Riet hier nog een bloemenhoek willen. Armoede maakt grijs. Een vaas met troost geeft kleur.

„Soep!”, roept een vrouw. Bij een kookstel vormt zich een flinke rij. Begrijpelijk: meesterkok Gerrit van voorheen Chalet Royal heeft twintig liter preisoep gemaakt. De groente komt vers van het land, de overige ingrediënten uit een Voedselbankpakket. Uitmuntende soep: beetje van de crisis, beetje van Gerrit.

Boven Voedseltuin Villanueva vliegen kraaien. Die kijken nu al uit naar het zomerfruit. Maar geen nood: in de opslagcontainer met tuindersgerei liggen houten latten. Timmer er een geraamte van. Spijker er aanmaningen en dwangbevelen tegenaan. Zet dat knutselwerk op het land. Dat werkt. Armoede is een vogelverschrikker. 

_________________

Publicatie in Brabants Dagblad 15 oktober 2014

De Voedseltuin dankt haar ingebruikname aan het CCC, HAS Den Bosch, Weener XL, Voedselbank, Stadsboeren, Exodus, Zorgboerderij De Locatie, Streekhuis Het Groene Woud, Zorgboerderij De Locatie, de gemeente Den Bosch en andere stedelijke en regionale partijen.