Vingerafdrukken

Stel: je bent moeder, geliefde, zus, dochter en vriendin in een vinexwijk van Den Bosch. Buiten is het novembergrijs en stil. Binnen ligt het mindstyleblad Happinez verkreukeld bij het oud papier. En plotseling denk je: wie ben ik? Da’s een gedurfde paracetamol-met-caffeïnevraag – ja Etos-juffrouw, doe maar zo’n doosje van vijftig stuks. Gelukkig heeft de Burgerlijke Stand het verlossende antwoord. Je bent wie in je paspoort staat. Tenminste: meestal.

Ambtenaar Gerard weet alles over ware identiteit. Ook zonder zelfhulpboeken op zijn nachtkastje. Al 37 jaar werkt hij bij Burgerzaken op het Stadskantoor. Tot eind jaren tachtig tikte hij documenten op zijn Remington uit de lokale typemachinefabriek. Nu is alles digitaal – elke Bosschenaar is een verzameling nullen en enen, met een lichte hang naar de nul.

Wat in exact 200 jaar Burgerlijke Stand niet is veranderd, zijn onze vingerafdrukken. Die laten Bosschenaren overal rondslingeren: op de ziel van geliefden, wijn- en bierglazen, foto’s en carnavalstoeters. Maar ook op het Stadskantoor. Voor reisdocumenten. Want een Bosschenaar zoekt vanouds graag grenzen op.

Gerard en zijn collega’s hebben een zesde zintuig. Da’s geen overbodige luxe: circa dertig keer per jaar ontdekken ze identiteitsfraude. Vaak zijn het knullige knoeierijen. Zoals? Het jonge Egyptische stel dat uit schaamte over een voorhuwelijkse zwangerschap de trouwdatum in de documenten veranderde. Mocht u een jongetje in Den Bosch tegenkomen dat Typex heet – this is his story.

Minder aandoenlijk is de handel in identiteit. In Den Bosch raken jaarlijks circa 400 paspoorten en ID-cards zoek. Zo’n twintig daarvan duiken weer op in het illegale circuit. Actuele straatwaarde van een Nederlands paspoort? Tussen de 8.000 en 12.000 euro. Voor een exemplaar uit Den Bosch schijn je het dubbele te moeten lappen, maar dan kom je volgens je papieren wel uit het paradijs.

Brenda van Burgerzaken weet veel van fraude. Met onvervalste aandacht bekijkt ze het paspoort van de 55-jarige M. uit Kabul. Hij is met z’n gezin de Afghaanse hel ontvlucht. Nu is hij naturalisatie-aanvraag 714717. Na de check met Flexscan, infrarood- en UV-licht verklaart Brenda alle papieren in orde. Bij twijfel kijkt Mirella. Die heeft CSI-ogen. Bovendien weet ze alles van inkt, papier en lijm. Erfelijke kwestie: haar vader was docent boekbinden.

Rechts liggen de kamers 14 en 19. Strikt beschouwd zijn dat spreekkamers. Maar akelige stiltes zijn er ook welkom. Wie hier een stoel krijgen? De vader van het doodgeboren kind. De alcoholiste die telkens haar paspoort verliest. Het meisje dat na incest verlost wil raken van haar vaders achternaam. Maar ook Theo, die na die medische ingreep voortaan Thea in haar badkamerspiegel ziet.

Leven, liefde en dood vormen een vochtig trio. Dat weten ze bij Burgerzaken: vruchtwater, champagne, tranen – niks gortdroge afdeling. In de trouwzaal staat altijd een familieverpakking wegwerpzakdoekjes. Een kwartier geleden kwamen de tissues ook in kamer 19 van pas. Echtscheidingsgesprek. Er ligt nog een wit propje bij de tafelpoot. Laat niet als dank voor het aangenaam verpozen.

Achter op kantoor werkt Eefje op een pc. Naast haar hangt een abstract schilderij van de Bossche kunstenaar Peter Nafzger. Titel: Oog. Soms lijkt het te knipperen. Van verwondering. Over al die Bosschenaren die in beweging zijn: ze komen ter wereld, gaan verbintenissen aan of uit elkaar, reizen, sterven. Zo waakt het ingelijste oog. Over 142.856 Bosschenaren en hun identiteit. Maar soms knipoogt het. Voor wie het wil zien.

________________________________________

Publicatie in Brabants Dagblad: 28 november 2012 | Het laatste deel van dit drieluik over de afdeling Burgerzaken van Den Bosch verschijnt op wo 12 december.