Toverrijst

De man met nummer T206 beent naar balie acht. Een meisje met hoofddoek wacht. Ze heeft rode lippen en een witblauw bonnetje. Half dromerig stopt ze het hoekje van volgnummer L924 in haar mond. De smaak van verloren tijd? Niet hier. Wie op het Stadskantoor bij Burgerzaken aanklopt, is gemiddeld binnen 435 seconden aan de beurt. Ter wereld komen, nerveus ja-stamelen, scheiden of sterven duurt bij een Bosschenaar in de regel langer.

„Tot ziens”, zegt senior-medewerker Gerard Velders tegen een nieuwe Nederlander. De man ruikt naar beschuit met muisjes. Z’n vierde kind al. Net aangegeven. „Ik heb hem ooit nog getrouwd”, lacht Gerard. Geen zeldzame daad: in Den Bosch heeft hij minstens 3700 stellen in de echt verbonden. Dat zijn honderden leeggestrooide pakken Lassie Toverrijst. Nou ja, tover. Op het stadhuisbordes ligt regelmatig Lassie Vluggort: elk jaar telt Den Bosch 200 à 250 scheidingen.

In 1977 voltrok Gerard voor het eerst een huwelijk. Verontrustend snel bereikte hem het bericht over de scheiding. Te lauwe aanmoediging van Gerard op De Grote Dag? Nee, doorgestoken kaart. Zij was een struise Duitse van 52, hij een Nederlander van 23. Want ook liefde is een exportproduct.

Brozere herinneringen heeft hij aan een huwelijk in het Grootziekengasthuis. Bent u onder behandeling van een cardioloog? Niet verder lezen – heartbreaking story. Het was op afdeling E4. Ellen was achter in de twintig. Kleuterleidster. Levensbedreigend ziek. Op de bespoedigde trouwdag verzamelden bruidegom, getuigen en Gerard zich in een kleedkamer. Voor een steriele schort, slofjes, mutsje en mondkapje. Het ja-woord klonk in isolatie. Na de ceremonie mocht de bruid uit het raam kijken. Beneden bij de Arena stonden haar kleuters. Met grote, kleurige letters: Gefeliciteerd Ellen! Het leven is een knutselwerkje. Soms laat de lijm te vroeg los. Enkele maanden later stierf de juf.

Elk jaar trouwen circa 500 stellen in Den Bosch. De top-drie van favoriete ja-ik-wil-locaties: stadhuis, Noordbrabants Museum en de ZuiderZinKerk aan de Verwersstraat – de oude Lutherse kerk. Maar ook in het Bastionder en de Rosmalense molen blijven rozenblaadjes achter.

Sommige Bosschenaren noemen het huwelijk een gevangenis. Maar in het lokale Huis van Bewaring hebben veel vrijheidszoekers zich in de echt laten ketenen – tot water en brood ons scheidt. Ooit eindigde zo’n trouwerij achter de tralies in een taartgevecht tussen getuigen. De ambtenaar keerde onder de klodders slagroom terug.

Zelf is Gerard al 37 jaar getrouwd, met de vrouwelijke griffier van Oisterwijk. Hebben ze pas gevierd. Met een bezoek aan een concert van Bløf. Ja, die van Ondanks jezelf en Meer Van Jou. Twee kinderen hebben ze. In 2011 stond hun dochter tegenover Gerard. In de trouwzaal. Met dikke buik. Dinsdag opadag: doet-ie graag.

Jaarlijks krijgt Burgerzaken dertig verzoeken tot wijziging van de achternaam. Niet dat Bosschenaren in koor Rombouts willen heten. Die animo lijkt wat te luwen – iets met Culturele Hoofdstad. Nee, vaker willen de betrokkenen een familienaam voor uitsterven behoeden. Vorige maand nog: twee Bossche dames aan de balie. Afstammelingen van het oude Russische geslacht Smirnoff. Hun verzoek is goedgekeurd. Binnenkort zal hun achternaam naar zelfgestookte wodka, berkenhout en taiga's geuren.

Papier maakt dorstig. Tijd voor koffie. Gerard gidst. Langs de spreekkamer met de bedrukte Afghaanse vrouw, het prikbord met vergeten pasfoto’s, de container bomvol slierten vernietigd papier – een spaghetti van identiteiten. Wie is nog wie?

We drinken wat. In de boekenkast staan The Times Atlas en Uitvaartwezen Compact. Op tafel ligt een rijstwafel. Breekbaar. Zoals alles hier.

_______________

Publicatie in Brabants Dagblad: 14 nov. 2012 | de naam Ellen is gefingeerd | deel II over Burgerzaken verschijnt op woensdag 28 nov.