Après-ski

Zaten ze maar in Davos. Daar sneeuwt het. Maar hier? Grijze lucht, waterkou. Toch klagen ze niet in Café De Sjang aan de Graafseweg. Achter de tap zit Jacky (30). Op de kruk zijn vader, Pierre (54) alias Sjang. De Canadese elandkop aan de muur kijkt dorstig toe.

’s Winters maken ze er een après- skihut van. Met ruwe planken, langlauflatten en roze fonkelherten. Boven de voordeur timmeren ze een springschansje. Skipas? Niet nodig. Ook zonder kan het in 2012 bergafwaarts gaan.

Op de fruitautomaat knippert de tekst Random Flashback. Ook het geheugen van Sjang doet maar raak. Afgelopen zomer: herseninfarct. Nu kan hij vaak niet op woorden komen. Vroeger had hij – ja, Café de Sportwereld. In de Orthenstraat. Maar de loop zat er niet in. In 2001 kon hij het hier overnemen. Fijne plek. Ons-kent-ons. Nog een koffie?

Zoon Jacky zat vroeger in de schoonmaak. Acht jaar geleden stapte hij achter de tap. Zijn broer Danny voetbalt bij FC Den Bosch. Of De Sjang niet het supportershonk wil zijn? Nee, je kunt je nu al blauw of wit drinken.

De sneeuwverwachting van het KNMI: nul. Toch heeft Jacky de muren van het feestzaaltje beschilderd. Met Zwitserse taferelen, waaronder een blondine met skibril en borsten maat Matterhorn. Verderop schommelt een kabelbaangondel van plezier: achter de raampjes lachen – dankzij foto-, knip- en plakwerk – de hoofden van vijf stamgasten. Links van hen kwispelt reddingshond Jacky, met een vaatje troost om zijn nek.

Aan de muur wacht de spaarkas van carnavalsvereniging Knoidum. Nog even. Dan kunnen de 66 leden, onder wie Pudding, Moby en Minus, ertegenaan. Feestend op pad met de Sjang Express – een vrolijk treintje op wielen. Carnavalsthema 2012: Oeteldonk houdt oe jong. Dat doet de dood soms ook: Eefie, de vrouw van Sjang, was pas 53. Op 13 maart 2011 overleden. Plots. Ter nagedachtenis hebben trouwe klanten twee foto’s van Eefie in glas laten zandstralen. Zo is ze d’r altijd: in het linker- en rechterdeurtje van de buffetkast. Zachtjes open- en dichtdoen.

Op de polsen van Sjang staan twee symbolen getatoeëerd. Dat zijn versterkers uit de reiki, zegt hij. In die alternatieve geneeskunst is Sjang ingewijd. Regelmatig behandelt hij caféklanten. Gratis. Als dank geven ze hem Boeddha-beelden. Hij heeft er nu 120. Die staan thuis, op de Hambaken. Hem geeft het rust – nu de buurt nog. Jacky? Die moet niks van reiki hebben. Zijn versterkers staan achter hem: Jägermeister en de volumeknop.

De passie van Sjang is koken. Elke zondag. Voor alle bezoekers. Klokslag vijf aan tafel, in het feestzaaltje. De gaarkeuken van Garmisch-Partenkirchen biedt: zuurkool, snert of zelfgedraaide gehaktballen. Da’s de kracht van het buurtcafé, zegt Sjang. Het familiegevoel. Zo ontstaan ook de evenementen: Moederdag, Halloween, Sinterklaas en de Hawaï-avond, met een paar kuub strandzand, wat palmen en zonnesteekmuziek van dj Sunshine. Hoogtepunt is de zeskamp op de sport- en speldag. Met Ben Hur-strijdkarretjes op rubberbanden en de 100 meter fusten sjouwen, nadat die in de week ervoor ruimhartig zijn geleegd.

Krap een dozijn buurtcafés telt de stad nog. Cultureel erfgoed: Lohengrin, Schutterswelvaren en De Lachende Vis. Maar de magie van De Sjang? Uniek: wie zich hier tegen de vlakte drinkt, ziet de historie van Den Bosch oplichten. In het plafond branden grote lichtbakken, met foto’s uit het Stadsarchief. Van Janus Kiep. Van de Siep. Van de jaarlijkse orgelkeuring bij de politie in de Orthenstraat. En van Eefie. Ook die kijkt van boven. Zelfs als het licht uit is.

______________________

publicatiedatum Brabants Dagblad: 11 januari 2012