Ogentroost [1]

Foto’s zijn de tentstokken van het geheugen, stelde schrijver Gerrit Krol. Een kiekje is in staat om een vergeten wereld open te ritsen. Je knippert met je ogen. Dan stommel je de herinneringen binnen, die gekartelrand, zwart-wit of flets van kleur zijn. Doe maar rustig, het verleden heeft de tijd. Het wacht geduldig op onze ogen. In lades, op zolders, in schoenendozen van Van Haren. Soms klinkt gegniffel uit de mapjes en albums. Dat is de voorpret van de foto’s. Ze weten dat het weerzien ons zal raken, want zij roepen zandloperbesef en kippenvel op.

Dat ondervindt ook Joost Hoedemaeckers. Voor zover bekend is hij niet in een doka verwekt, maar zijn fascinatie voor foto en film is sterk ontwikkeld. Met drie collega’s vormt hij de afdeling Audiovisuele Collecties van het Brabants Historisch Informatie Centrum (BHIC) op de Citadel in Den Bosch. Zijn bureautje zit ingeklemd tussen rekken vol fotoalbums, dia’s, filmspoelen en -blikken. Het is verse oogst van de campagne Brabant in Beelden, die particulieren en organisaties uitnodigt om foto’s en films over het leven in Brabant te doneren.

Alle beeld is welkom: de Sinterklaasintocht, de Tweede Wereldoorlog, het schoolreisje naar de Efteling. De omgekukelde kerstboom. De bakvissen op het brugklasfeestje. De onvergetelijke picknick op het stierenweitje. De vijfling bij de buren. Spelevaren op de Maas. De Eerste Communie. Het nooit verwachte clubkampioenschap. Dansen in de dorpsdiscotheek. Verhuizen naar de nieuwe stadswijk. Gastarbeiders in de fabriek. Koor, fanfare en harmonie. Vakantiewerk in de aardbeienvelden. Dolle Mina’s en krakers. Het kampeerweekeinde van de vergeten tentstokken – maar de camera was godzijdank ingepakt. De eerste rijles op de dijk. Oeteldonk, kermis en ander tijdelijk geluk.

Na eerste selectie, onderzoek op schimmels en beestjes en digitalisering belandt het materiaal op www.brabantinbeelden.nl. Met een teiltje popcorn bij de hand kun je thuis dagenlang genieten van het Brabant dat vervaagt of al verdwenen is. De inzegening met wijwater van een nieuwe asfalteermachine; het leedvermaak om opgepakte NSB’ers; Driekoningenzingen bij windkracht zeven; een carnavalsoptocht met deelname van de onvervalste Swiebertje, Saartje, Bromsnor en zelfs Floris. Een feest voor ogen en geest, weet Joost.

Inmiddels beheert het BHIC zo’n 230.000 foto’s en 1.300 films. Tussen het beeldmateriaal dat Joost binnenkrijgt, zitten af en toe wonderlijke vondsten: begrafenissen met open kist, hausgemachte porno of autopsiefoto’s uit oude gerechtelijke dossiers. De mate waarin zijn eigen maag zich omdraait, is nooit het selectiecriterium. Joost, fervent bezoeker van filmfestival De Nacht van de Wansmaak – voor de betere zombie- en kettingzaagfilms – schrikt niet zo snel. Wel schat hij het risico van herleidbaarheid in. Niemand wil op schokkerige filmbeelden plotseling het nachtkastje van zijn ouders herkennen. [wordt vervolgd]

______

Publicatie Brabants Dagblad: 13 april 2022. Deel 2 wordt op woensdag 4 mei gepubliceerd.