Top 10 [slot]

Welke van de 183 kunstwerken in de openbare ruimte van Den Bosch passen het allerbeste bij de stad? Vandaag de Top 5.

5. Kalmeringskunst

Kunst wil grenzen verkennen, tot nadenken stemmen, troosten, ontregelen en amuseren. Maar in Den Bosch heeft kunst nog een functie: geruststellen. Terwijl de wereld gek aan het worden is – Brexit, Syrië, Trump – willen de beelden van Janus en Bet, Zoete Lieve Gerritje en Janus Kiep tegenwicht bieden. Zij herinneren ons in steen en brons aan dat ene kernwoord waarmee Den Bosch elke orkaan in de wereldgeschiedenis denkt te doorstaan: gezellig.

4. Betonnen fiets

In de Uilenburg leunt een racefiets tegen een muur, hoog boven het donkere water van de Binnendieze. Het kunstwerk van Joris Baudoin is van beton. Sinds 1994 confronteert de loodzware fiets ons met de paradox van Den Bosch: wat vooruit wil, moet stil blijven staan; wat stilstaat, moet vooruit. 

3. Etude Gotique

Wat doet een Bosschenaar het liefst? Zitten. Ook op kunst, bewijst ‘Etude Gotique’ naast de voormalige Bijenkorf. Sinds 1985 ploffen binnenstadsbezoekers op dit granieten kunstwerk van Marinus Boezem neer. Dankzij hun onstilbare honger heeft het kunstwerk een Bosch tintje gekregen: duizenden lek- en vetvlekken van Hema-worst, Australisch ijs en kibbeling van visboer Krol.

2. Bierkunst

Van 1957 tot 2009 stond vóór de fabriek van Nicholas File – later The Cooper Group – op de Rietveldenweg het kunstwerk 'Constructivistisch plastiek' van André Volten. Nu Heineken het terrein heeft ingelijfd, staat het stalen gevaarte niet meer aan de openbare weg, maar achter hekken en slagbomen. Zo symboliseert het twee Bossche nachtmerries: onbereikbare kunst en onbereikbaar bier.

1. Wuivend riet

Aan het einde van de Pettelaarseweg, op de hoek met de Schubertsingel, staat het voormalige kantongerecht met vijver. Uit het water steken meterslange stalen balken en buizen: twee rode, vier blauwe en vijfendertig gele. Ze staan schots en scheef. ‘Wuivend riet’ heet het kunstwerk van Auke de Vries. Je kunt er ook kolossale Mikado-stokjes in zien die God op aarde heeft gegooid. 

Zonder twijfel bezielt dit kunstwerk het sterkst Den Bosch. Het wuivend riet herinnert aan de moerassen die eeuwenlang de stad omkransten. Water is nog altijd van betekenis in Den Bosch, vooral om het naar de zee te dragen.

Maar vooral de gelijkenis met Mikado is uitgesproken Bosch: als je íets wilt veranderen in deze stad, moet je dat zo onopgemerkt mogelijk doen. Sterker nog: een verandering in Den Bosch mag geen millimeter beweging veroorzaken. Als dat onverhoeds toch gebeurt, roepen conservatieve Bosschenaren triomfantelijk: „Jaaaaah, bewogen! Af!’’

De Mikado-stokjes in Den Bosch-Zuid vieren in 2016 een jubileum: ze staan er 35 jaar. Onbeweeglijk. Als ze binnenkort weg zijn, is dat geen daad van de gemeentelijke Dienst Beheer Openbare Ruimte. Het zal God zijn die ze teleurgesteld uit de vijver vist: hij schonk ze ooit om mee te spelen, maar uit angst voor beweging durfden we ze niet aan te raken.

________

Publicatie Brabants Dagblad: 29 juni 2016